Węże hydrauliczne stanowią kluczowy element systemów hydraulicznych, które są powszechnie stosowane w różnych dziedzinach przemysłu np. rolnictwie, budownictwie i leśnictwie. Ze względu na intensywne użytkowanie w ciężkich warunkach pracy oraz narażenie na negatywne działanie warunków atmosferycznych, węże hydrauliczne ulegają naturalnemu zużyciu i wymagają regularnej wymiany. Odpowiednia utylizacja zużytych węży hydraulicznych jest istotna, zarówno z punktu widzenia ochrony środowiska, jak i przepisów prawnych.
Węże hydrauliczne – z czego się składają i dlaczego dochodzi do ich uszkodzeń?
Węże hydrauliczne wraz z zakuciami tworzą przewody, które służą do przesyłu medium roboczego pod wysokim ciśnieniem w układach hydraulicznych maszyn i urządzeń. Składają się z kilku warstw materiałów, które zapewniają im wytrzymałość i elastyczność. Są to odpowiednio wewnętrzna i zewnętrzna warstwa specjalnej gumy syntetycznej oraz oploty stalowe. Wewnętrzna warstwa węża jest odporna na działanie cieczy hydraulicznych takich jak oleje, natomiast zewnętrzna warstwa zapewnia ochronę przed uszkodzeniami mechanicznymi i promieniowaniem UV. Z biegiem czasu węże hydrauliczne ulegają zużyciu. Mają na to wpływ: praca w bardzo wysokich lub bardzo niskich temperaturach, skoki ciśnienia i pulsacje występujące w układach oraz uszkodzenia mechaniczne wynikające chociażby z tarcia lub zamontowania węża w sposób, który przekracza jego dopuszczalny promień gięcia (dochodzi wtedy do pęknięcia zewnętrznej warstwy gumy).
Zagrożenia związane z niewłaściwą utylizacją węży hydraulicznych
Niewłaściwy proces utylizacji węży hydraulicznych może prowadzić do szeregu poważnych zagrożeń dla środowiska. Węże zawierają ciecze i materiały, które mogą zanieczyszczać glebę, wodę lub powietrze, jeśli zostaną wyrzucone w sposób niekontrolowany. W skład węży hydraulicznych w ok. 85% wchodzi guma, pozostałymi procentami są tworzywa sztuczne oraz elementy metalowe, które w środowisku naturalnym rozkładają się setki jak nie tysiące lat. Bardzo często zużyte węże zawierają pozostałości oleju hydraulicznego, który (po niewłaściwej utylizacji) wnika do gleby i może doprowadzić to skażenia wód gruntowych, co ma negatywne konsekwencje dla ekosystemów wodnych.
Przepisy prawne dotyczące utylizacji węży hydraulicznych
W związku z zagrożeniami dla środowiska, utylizacja węży hydraulicznych jest regulowana przez szereg przepisów prawnych, zarówno krajowych jak i międzynarodowych. W Polsce kwestie związane z odpadami i ich utylizacją reguluje, przede wszystkim Ustawa o odpadach, która wskazuje w jaki sposób należy postępować z odpadami przemysłowymi, w tym zużytymi wężami hydraulicznymi. Kluczowe przepisy obejmują:
- Obowiązek segregacji: Odpady muszą być prawidłowo sklasyfikowane zgodnie z katalogiem odpadów, np. jako odpady z tworzyw sztucznych, metali czy mieszaniny materiałów.
- Przekazanie odpadów do uprawnionego podmiotu: Utylizacja może być wykonana wyłącznie przez firmy posiadające odpowiednie zezwolenia na przetwarzanie odpadów.
- Dokumentacja: Przekazanie odpadów wymaga wystawienia karty przekazania odpadu (KPO) w systemie BDO (Baza Danych o Odpadach).
Proces utylizacji węży hydraulicznych
Proces utylizacji węży hydraulicznych w Polsce, zgodny z obowiązującym prawem, obejmuje kilka etapów, które muszą być realizowane w określonej kolejności, aby spełnić wymogi ochrony środowiska i gospodarki odpadami. Poniżej przedstawiamy szczegółowy przebieg procesu:
- Identyfikacja odpadów: W pierwszej kolejności należy określić rodzaj odpadów i ich skład. W tym celu ustala się kod odpadu np.: węże z gumy lub tworzyw sztucznych – 16 01 19, węże zanieczyszczone olejem – 13 02 08 (odpady olejów hydraulicznych).
- Segregacja i magazynowanie: Zużyte węże hydrauliczne (przeznaczone do utylizacji) należy odpowiednio przechowywać. Węże powinny być składowane w sposób uniemożliwiający wyciek substancji do gleby lub wód. W przypadku zanieczyszczeń olejami wymagane są szczelne pojemniki.
- Przekazanie odpadów do uprawnionego podmiotu i ich transport: Zgodnie z ustawą o odpadach, odpady muszą być przekazane firmie posiadającej odpowiednie zezwolenia na ich transport i przetwarzanie tj. firmie wpisanej do BDO, co umożliwi nam pozyskanie karty przekazania odpadów.
- Proces przetwarzania w zakładzie recyklingowym lub utylizacyjnym: Zakład utylizacyjny przeprowadza procesy zgodnie z uzyskanymi pozwoleniami. Metalowe elementy (np. końcówki, oploty stalowe) są przetwarzane na złom i mogą być poddane recyklingowi. Guma i tworzywa sztuczne są segregowane i poddawane dalszej obróbce. Węże z pozostałościami olejów są poddawane neutralizacji lub spalaniu.
Korzyści ekologiczne
Recykling węży hydraulicznych przynosi liczne korzyści, zarówno ekologiczne, jak i gospodarcze. Odpowiednia utylizacja odpadów zmniejsza negatywny wpływ na środowisko naturalne, ograniczając ryzyko zanieczyszczeń wód gruntowych oraz poprawiając jakość powietrza. Dzięki odpowiednim technologiom możliwe jest skuteczne odzyskiwanie surowców z zużytych węży oraz ich bezpieczne zniszczenie.